– Định nghĩa hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung;
– Giải thích giao dịch dân sự;
– Xử lý giao dịch dân sự vô hiệu.
Thứ nhất, về định nghĩa hợp đồng theo mẫu, điều kiện giao dịch chung
Khái niệm về HĐTM lầu đầu tiên được định nghĩa trong BLDS 1995, sau đó được định nghĩa trong Luật BVQLNTD 2010 và BLDS 2005. Điều 406 BLDS 1995, Điều 407 BLDS 2005 và Điều 405 BLDS 2015 lần lượt đưa ra định nghĩa tương tự nhau: “HĐTM là hợp đồng gồm những điều khoản do một bên đưa ra theo mẫu để bên kia trả lời trong một thời gian hợp lý; nếu bên được đề nghị trả lời chấp nhận thì coi như chấp nhận toàn bộ nội dung HĐTM mà bên đề nghị đã đưa ra”.
Khái niệm ĐKGDC lần đầu tiên được định nghĩa trong Luật BVQLNTD 2010 và đến năm 2015 được đề cập trong BLDS 2015. Điều 406 BLDS 2015 lần đầu tiên quy định về ĐKGDC trong BLDS, đã định nghĩa: “ĐKGDC là những điều khoản ổn định do một bên công bố để áp dụng chung cho bên được đề nghị giao kết hợp đồng; nếu bên được đề nghị chấp nhận giao kết hợp đồng thì coi như chấp nhận các điều khoản này”.
Thứ hai, về giải thích giao dịch dân sự
Khoản 2 Điều 405 BLDS 2015 quy định:
“Trường hợp hợp đồng theo mẫu có điều khoản không rõ ràng thì bên đưa ra hợp đồng theo mẫu phải chịu bất lợi khi giải thích điều khoản đó”
Theo đó, trong quan hệ giữa tổ chức, cá nhân kinh doanh và người tiêu dùng, nếu trong hợp đồng theo mẫu có điều khoản không rõ ràng thì tổ chức, cá nhân kinh doanh sẽ là bên chịu bất lợi khi giải thích điều khoản đó.
Thứ ba, về xử lý giao dịch dân sự vô hiệu
Bên cạnh chế tài xử lý vi phạm hành chính về HĐTM, ĐKGDC theo Luật BVQLNTD và các văn bản hướng dẫn thi hành, vi phạm các nghĩa vụ về HĐTM, ĐKGDC còn có thể bị xử lý giao dịch dân sự vô hiệu như được quy định tại BLDS 2015 (các Điều 117, 119, 122).
Một điểm mới của BLDS 2015 so với BLDS 2005 về vấn đề vô hiệu là đã đưa nghĩa vụ đăng ký trở thành một trong những điều kiện về hình thức để giao dịch dân sự có hiệu lực. Theo đó, bên cạnh những biện pháp xử lý vi phạm hành chính nêu trên, những HĐTM, ĐKGDC được áp dụng với người tiêu dùng nhưng chưa hoàn thành việc đăng ký thì vô hiệu. Thẩm quyền tuyên vô hiệu thuộc về Tòa án và xử lý theo các thủ tục tố tụng dân sự thông thường.
Theo đó, để đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật về HĐTM, ĐKGDC, các tổ chức, cá nhân kinh doanh cần tìm hiểu và tuân thủ các quy định nêu trên của BLDS bên cạnh các quy định trong Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.
