Sau sự bùng nổ các hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) trong qúy 4 năm 2012, hoạt động này được ghi nhận là trầm lắng hơn trong năm mới. Tính trong tháng 1, 2 năm 2013, có 1.540 thương vụ được ghi nhận trên toàn cầu, với tổng trị giá 293,3 tỉ USD. Con số này cho thấy sự sụt giảm 30% và 3% tương ứng về khối lượng và giá trị so với hai tháng đầu năm 2012,. Mặc dù vậy, các chuyên gia vẫn ghi nhận các tín hiệu cho thấy một xu thế giao dịch “thân thiện” và “tin tưởng” hơn trong tương lai.

Tăng cường hoạt động huy động vốn cho các khoản nợ

Có lẽ tin tức đáng chú ý nhất trong các giao dịch M&A năm 2013 là các bên mua một lần nữa đã chấp nhận tài trợ cho các thương vụ thông qua các khoản cho vay đòn bẩy (các khoản cho vay dành cho các công ty đã có tỉ lệ nợ cao). Trong năm nay các thương vụ huy động vốn cho các khoản nợ đã mang lại những chuyển biến tích cực cho  thị trường cung cấp các khoản vay đòn bẩy toàn cầu. Nguyên nhân của hiện tượng này là do tỉ lệ lãi suất đạt mức thấp kỷ lục, và vì vậy các nhà đầu tư có khuynh hướng sẵn sàng đầu tư mạo hiểm.

Các quỹ đầu tư tư nhân đã tranh thủ thời cơ để thực hiện các thương vụ khổng lồ mua đứt bằng vốn vay. Trong mấy tuần đầu tiên của năm 2013 đã có hai thương vụ đáng lưu ý :  thương vụ 3G Capital Partners kết hợp với Berkshire Hathaway để thực hiện kế hoạch công khai mua lại HJ Heinz Company, công ty chuyển sản xuất thực phẩm, với 27,4 tỉ USD; và thương vụ thứ hai của tập đoàn dẫn đầu bởi Silver Lake Partners thông báo về việc hãng này sẽ mua lại công ty phần cứng máy tính khổng lồ Dell với 21,8 tỉ USD.

Tuy nhiên, hoạt động này cũng kéo theo những lo ngại xuất hiện bong bóng trong lĩnh vực M&A, trong đó các quỹ đầu tư tư nhân sẽ trả giá quá cao cho các khoản đầu tư, trong khi đó tỉ lệ lãi suất thấp có xu hướng làm cho giá của các công ty mục tiêu nhảy vọt.

Các giao dịch có giá trị cao trong lĩnh vực truyền thông

 Trong lĩnh vực truyền thông, có hai thương vụ đáng được ghi nhận là :công ty viễn thông toàn cầu Liberty Global thông báo kế hoạch mua lại công ty truyền thông Virgin Media có trụ sở tại Anh với 21,9 tỉ USD nhờ phương pháp thôn tính chiến lược; ngoài ra, nhà cung cấp dịch vụ viễn thông Comcast mua lại công ty truyền thông NBCUniversal với 16,7 tỉ USD. Phần lớn việc cấp vốn trong các thương vụ này đều dưới dạng tiền mặt hoặc cổ phần, điều đó chứng tỏ các công ty đã rất tin tưởng vào các khoản cho vay đòn bẩy. Kết quả là, lĩnh vực này ghi nhận những thành quả đáng kể so với các tháng 1, 2 cùng kì năm 2012, mặc dù khối lượng giao dịch sụt giảm 7% xuống 63 thương vụ, giá trị giao dịch tăng hơn 11 lần lên 46,7 tỉ USD.

Nhìn chung, lĩnh vực truyền thông dường như đã có sự tăng giá đối với các giao dịch quy mô lớn. Trong khi các tháng 1, 2 năm 2012 không ghi nhận thương vụ nào với giá hơn 1 tỉ USD, thì cùng kì năm 2013 ghi nhận được 5 giao dịch.

Sự tăng trưởng mạnh mẽ trong lĩnh vực tiêu dùng

Lĩnh vực tiêu dùng, phân khúc lớn thứ 2 về số lượng và giá trị của các thương vụ M&A, cũng ghi nhận những thành quả ấn tượng trong hai tháng đầu năm 2013, cao hơn gần 2 lần , khoảng 51,2 tỉ USD nếu so với cùng kỳ năm 2012- mặc dù đã giảm về lượng 31% xuống 206 thương vụ. Sự tăng trưởng về giá trị này là kêt quả từ thương vụ mua lại công ty Heinz. Tuy nhiên, ngay cả khi không tính tới thương vụ này, lĩnh vực tiêu dùng cũng vẫn có mức tăng trưởng 32% về giá trị, đạt tổng cộng 23,9 tỉ USD.. Đáng nói hơn, hoạt động này cũng diễn ra ở tất cả các mức giá trên thị trường. Trong khi phần lớn các thương vụ có quy mô lớn tính đến thời điểm hiện tại trong năm 2013 đều liên quan tới phân khúc các thương hiệu phổ thông, thường là với các bên mua bằng vốn cổ phần tư nhân, các bên giao dịch đã tìm kiếm mua lại những thương hiệu có giá cao và xa hoa trên toàn cầu. Trong một trong những thương vụ mua lại đồ xa xỉ lớn nhất trong năm năm vừa qua, là việc công ty sản xuất đồng hồ Swatch có trụ sở tại Thụy Sĩ đã thông báo kế hoạch mua lại Harry Winston, công ty sản xuất nữ trang có trụ sở tại New York với 1 tỉ USD. Thương vụ sẽ giúp mở rộng danh mục hàng xa xỉ của Swatch, sau khi sự hùn vốn với hãng Tiffany&Co bị hủy trong năm 2011.

Khu vực Mỹ La tinh

Tại khu vực Mỹ La tinh, năm 2013 đã ghi nhận sự khởi đầu chậm hơn năm 2012 về hoạt động M&A. 56 giao dịch M&A đã diễn ra cho tới thời điểm này_ trong hai tháng đầu tiên của năm, gần như chỉ bằng một nửa số thương vụ tại cùng khu vực so với cùng kì năm trước. Sự tạm lắng này cũng diễn ra cả về tổng giá trị thương vụ, với tổng cộng 10,5 tỉ USD giá trị các thương vụ tính tới thời điểm hiện tại, giảm 22,5% so với cùng kỳ năm 2012 (tổng trị giá 13,5 tỉ USD). Những con số sụt giảm cũng báo hiệu sự thay đổi lớn theo hướng tụt giảm so với hai tháng cuối năm 2012, khi đó khu vực Mỹ La tinh chứng kiến sự nổi sóng về các hoạt động M&A và ghi nhận kết quả 95 thương vụ tổng trị giá 17,7 tỉ USD.

Sự suy giảm về hoạt động M&A có thể xuất phát từ sự thay đổi về luật pháp tại Brazil. Vào tháng Năm năm 2012, cơ quan chống độc quyền Brazil  Conselho Administrative de Defesa Econômica (CADE) đã thi hành những luật mới với những quy tắc chặt chẽ hơn và yêu cầu sự phê chuẩn của chính phủ đối với nhiều giao dịch M&A. Năm 2012 có 59 thương vụ tổng trị giá 10,3 tỉ USD ,30 thương vụ trị giá 2 tỉ USD tính tới thời điểm hiện tại, tương ứng sự giảm 49,2% về lượng và 80,6% về giá trị. Hoạt động M&A khu vực Brazil được kì vọng sẽ hồi phục, đặc biệt trong các thương vụ về cơ sở hạ tầng và xây dựng, do nước này đang gấp rút hoàn thiện các yêu cầu để làm nước chủ nhà World Cup 2014.

10 thương vụ M&A trong tháng tại Mỹ La tinh (tháng 2)

Khu vực Bắc Mỹ

Trong hai tháng đầu năm 2013, hoạt động M&A khu vực Bắc Mỹ ghi nhận 564 thương vụ với tổng trị giá 150,5 triệu USD. Hoạt động này vẫn giữ tốc độ cũ xét về tổng giá trị so với Q1 2012 (160,6 triệu USD). Sự quay trở lại của các thương vụ “mega deals” (thương vụ lớn, trị giá trên một tỉ USD) với nhiều nhãn giá 15 tỉ USD đã giải thích một phần sự tăng về giá trị thương vụ. Các thương vụ mua bằng vốn đầu tư tư nhân chiếm số lượng lớn , lĩnh vực tiêu dùng đã vượt lĩnh vực năng lượng, khai khoáng, dịch vụ phụ trợ để chiếm vị trí nổi bật trên chiếc bánh phân chia về tổng giá trị theo lĩnh vực.

Sự bùng nổ các quỹ đầu tư tư nhân

Toàn bộ 10 thương vụ dẫn đầu trong tháng này đều cao hơn 1,5 tỉ USD, với hai thương vụ hàng đầu là giao dịch mua đứt bằng vốn cổ phần tư nhân. Lần đầu tiền kể từ thương vụ mua lại của công ty Hilton Worldwide trị giá 25 tỉ USD hồi tháng 7 năm 2007, ghi nhận những thương vụ mua lại trên 20 tỉ USD, và chỉ riêng tháng Hai ghi nhận hai thương vụ như vậy. Thương vụ lớn nhất trong tháng là thương vụ mua lại công ty Heinz nổi tiếng với giá 27,4 tỉ USD bởi một tập đoàn bao gồm Berkshire Hathaway và 3G Capital. Thương vụ lớn thứ hai là thương vụ mua lại Dell trị giá 21,8 tỉ USD bởi tập đoàn lãnh đạo bởi người sáng lập và Giám đốc điều hành của Dell và bao gồm cả Silver Lake Partners. Trong năm nay, tính tới thời điểm hiện tại, giao dịch mua lại khu vực Bắc Mỹ kết thúc với 99 giao dịch trị giá 57,4 triệu USD, cao nhất kể từ Q3 2007 (69,5 triệu USD) và gấp ba lần giá trị từ Q1 2012 (19 triệu USD).  

Sự thay đổi về lĩnh vực dẫn đầu

Lĩnh vực năng lượng, khai khoáng, dịch vụ phụ trợ thường là lĩnh vực dẫn đầu, tuy nhiên các giao dịch có giá trị cao trong lĩnh vực Tiêu dùng và Kỹ thuật khiến các lĩnh vực này tụt hạng xuống vị trí thứ ba với 25,9 tỉ USD về trị giá. Lĩnh vực Kỹ thuật đứng vị trí thứ hai với 26 tỉ USD, tăng 256% so với thời kỳ tương ứng năm ngoái (7,3 tỉ USD), và lĩnh vực Tiêu dùng vượt lên vị trí dẫn đầu với 36,9 tỉ USD giá trị thương vụ trong hai tháng đầu tiên, tăng 477% từ Q1 2012 (6,4 tỉ USD). Lĩnh vực Tiêu dùng và Kỹ thuật chiếm tới 64% tổng giá trị thương vụ trong 10 giao dịch đứng đầu.

10 thương vụ dẫn đầu trong tháng tại Bắc Mỹ (tháng 2)

Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương

Khu vực Châu Á – Thái Bình Dương ghi nhận sự sụt giảm 16% về khối lượng giao dịch M&A trong tháng Hai, với chỉ 130 thương vụ so với 171 giao dịch trong tháng Giêng. Tuy nhiên giá trị thương vụ tăng 17%, đạt 22 tỉ USD. Lĩnh vực Công nghiệp và hóa học ghi nhận nhiều thương vụ nhất, chiếm 28,6% về khối lượng giao dịch, tiếp theo là lĩnh vực Tiêu dùng và Kỹ thuật, Truyền thông và Viễn thông. Về địa lý, Ấn Độ nổi lên là mục tiêu đầu tư hàng đầu về giá trị giao dịch.

Mua lại công ty đồ uống và kỹ thuật

Trong khi lĩnh vực Công nghiệp và Hóa học dẫn đầu về khối lượng với 40 thương vụ, lĩnh vực Tiêu dùng và Kỹ thuật cũng duy trì vị thế trên thị trường với 14 thương vụ trị giá 1,9 tỉ USD và 17 thương vụ trị giá 896 triệu USD. Con số này cũng có sự sụt giảm đáng kể so với tháng Giêng, khi lĩnh vực Tiêu dùng ghi nhận 23 thương vụ trị giá 2,7 tỉ USD và Kỹ thuật ghi nhận 20 thương vụ trị giá 3,4 tỉ USD.

Tại Việt Nam, Masan Consumer đã mua 75% cổ phần của công ty Vĩnh Hảo, công ty có trụ sở tại Việt Nam chuyên sản xuất, tiếp thị, phân phối và xuất khẩu nước khoáng, trị giá thương vụ 25 triệu USD. Giao dịch này song song với chiến lược của Masan Consumer nhằm mở rộng thị trường đồ uống đóng chai và nhằm cung cấp những sản phẩm tốt hơn cho người tiêu dùng. Đầu năm 2013, Masan Consumer đã mua 25% cổ phần tại Vĩnh Hảo.

Những thương vụ mua lại trong lĩnh vực kỹ thuật có giá trị thấp hơn,  trung bình khoảng  53 triệu USD. Một giao dịch đáng ghi nhận là tập đoàn dẫn đầu bởi Công ty Kingdom Holding đã đạt được cổ phần chiến lược trong 360 Buy Jingdong_một công ty thương mại điện tử B2C có trụ sở tại Trung Quốc tham gia vào bán lẻ trực tuyến với 400 triệu USD. Giao dịch này song song với chiến lược đầu tư của Kingdom nhằm tăng khả năng sinh lợi.

Các công ty dược phẩm Ấn Độ

Ấn Độ ghi nhận giá trị thương vụ đã tăng lên từ tháng Giêng, với các thương vụ trị giá 2,2 tỉ USD so với chỉ 386 triệu USD tháng trước. Các thương vụ này được dẫn đầu bởi giao dịch của công ty Mylan Inc có trụ sở tại Hoa Kỳ_ công ty dược toàn cầu, mua lại Agila Specialities Private Limited_ một công ty tư nhân có trụ sở tại Ấn Độ, một nhà phát triển, sản xuất và tiếp thị các sản phẩm thuốc tiêm phổ rộng.

Mong muốn tăng tài sản của nước Úc – điểm nhấn cho các nhà đầu tư

Úc là một thị trường quan trọng đối với ngành thực phẩm, xuất khẩu hơn 60% tổng số thực phẩm sản xuất được. Như vậy, nước này đã mang lại lợi nhuận từ các nước xuyên Châu Á- Thái Bình Dương, đặc biệt là Trung Quốc–một nước luôn luôn phải đấu tranh với các vấn đề về an toàn thực phẩm. Úc cần nhiều vốn hơn nữa cho các kế hoạch về hưu hoặc cho sự tăng trưởng. Hiện tại, không có đủ nguồn vốn trong nước để đáp ứng nhu cầu này. Tuy nhiên, lĩnh vực nông nghiệp của nước này bị phân tán và còn mờ nhạt, điều đó cũng có nghĩa là các nhà đầu tư nước ngoài không biết làm thế nào để tìm ra các chủ trang trại quan tâm tới việc mua bán- sáp nhập.

 10 giao dịch hàng đầu trong tháng tại Châu Á-Thái Bình Dương (tháng 2)

Châu Âu

Giá trị các giao dịch M&A tại Châu Âu cho tới thời điểm hiện tại trong Quý 1 năm 2013 đã giảm đáng kể so với quý trước đó – giảm 68%, từ 177 tỉ euro trong Q4 2012 xuống 57 tỉ euro trong Q1 2013. Giá thị các giao dịch mua bán sáp nhập này là thấp nhất kể từ Q3 2009 với 55,1 tỉ euro.

Tình hình tương tự cũng diễn ra ở số lượng giao dịch được ghi nhận trong Q1 2013 tính đến thời điểm hiện tại là 557 giao dịch, giảm 59% so với 1346 thương vụ quý trước đó.

Nước Anh củng cố vị trí trong hoạt động M&A

Phân tích các thương vụ chủ yếu trong hoạt động M&A tại Châu Âu, nước Anh vẫn là nước có nhiều giao dịch nhất trong khu vực. Việc mua lại công ty truyền thông Virgin Media của Liberty Global với 16,2 tỉ USD đã đánh dấu một thương vụ lớn nhất trong tháng Hai tại Châu Âu và góp phần đưa nước Anh vào vị trí dẫn đầu trong Q1 2013 với 112 thương vụ trị giá 22,7 tỉ euro, chiếm 39,8% tổng số các giao dịch tại Châu Âu. Khu vực CEE (khu vực Trung và Tây Âu) giữ vị trí thứ hai với 55 thương vụ trị giá 11 tỉ euro và Benelux xếp vị trí thứ ba với 44 thương vụ trị giá 4,8 tỉ euro.

Việc Liberty Global mua lại Virgin Media, công ty truyền hình cáp cạnh tranh với Công ty truyền hình British Sky Broadcasting của Anh, góp phần đáng kể vào việc tăng giá trị giao dịch trong lĩnh vực Công nghệ, Truyền thông và Viễn thông. 82 thương vụ trong lĩnh vực này đạt trị giá 23,1 tỉ euro tương ứng 40,5% tổng giá trị giao dịch M&A khu vực Châu Âu trong Q1 2013. Lĩnh vực lớn thứ hai về giá trị giao dịch là lĩnh vực Dịch vụ tài chính với 39 thương vụ trị giá 7,9 tỉ euro.

Vị trí thứ ba thuộc về lĩnh vực Năng lượng, khai khoáng và dịch vụ phụ trợ, chiếm 12,6% thị phần về giá trị giao dịch M&A tại Châu Âu. Lĩnh vực này ghi nhận một thương vụ lớn thứ hai tại Châu Âu trong tháng Hai – thương vụ mua lại nhà sản xuất vàng lớn thứ 2 của Nga Polyus Gold International với 2,7 tỉ euro.

Quỹ đầu tư tư nhân

Phân tích các giao dịch mua bằng vốn đầu tư tư nhân, khu vực này ghi nhận sự sụt giảm đáng kể trong Q1 2013 tính tới thời điểm hiện tại so với quý trước đó.Tổng giá trị các giao dịch mua lại trong Q1 2013 tính tới hiện tại là 7,6 tỉ USD, tương ứng sự giảm 62,9% so với quý trước trong năm 2012. Số lượng giao dịch mua lại cũng đồng thời ghi nhận sự sụt giảm trong Q1 2013 tính tới hiện tại, giảm 55,9% so với Q4 2012.

Về mặt các giao dịch thoái vốn, các chuyên gia cũng ghi nhận xu hướng giảm. Về mặt giá trị giao dịch, Q1 2013 cũng đạt tổng cộng 6,3 tỉ euro, tương ứng sự giảm 68,9% so với Q4 2012. Đáng chú ý là giá trị trung bình của các giao dịch thoái vốn, giảm từ 135 triệu euro trong Q4 2012 xuống 89 triệu euro trong Q1 2013. Số giao dịch thoái vốn, hai tháng đầu năm giảm 52,7% so với Q4 2012.

10 giao dịch hàng đầu trong tháng tại Châu Âu (tháng 2)

Khu vực Trung Đông và Châu Phi

Giá trị giao dịch M&A trong quý 1 năm 2013 tính tới hiện tại đạt 6,8 tỉ USD, giảm 67% trong tổng số 20,6 tỉ USD trong quý trước đó, tuy nhiên vẫn có thể mong đợi đạt tới giá trị giao dịch 9,1 tỉ USD ghi nhận cùng kì năm ngoái. Tổng số lượng giao dịch giảm xuống 38, tương ứng tỉ lệ giảm 56% trong  87 giao dịch trong cùng kì năm ngoái. Mặc dù giá trị và số lượng giao dịch thấp hơn, quy mô giao dịch trung bình vẫn đạt 179 triệu USD, tăng 9% so với năm 2012 và tăng 37% so với năm 2011, đưa giá trị giao dịch trung bình khu vực về gần hơn với mức thời kì trước khủng hoảng tài chính.

Giao dịch bằng vốn đầu tư tư nhân có xu hướng tụt dốc. Các giao dịch mua lại giảm 98% từ 892 triệu USD quý trước đó xuống còn 15 triệu USD. Mức này thấp hơn 99% so với các giao dịch mua lại Q1 2012 (1,5 tỉ USD). Gần hết  quý đầu tiên, giá trị giao dịch mua lại bằng vốn đầu tư tư nhân trung bình quý này chỉ đạt 3 triệu USD so với 99,1 triệu USD trong quý trước và 96,4 triệu USD trong quý đầu 2012. Các giao dịch của các công ty tầm trung cũng ghi nhận sự tụt giảm. Giá trị đạt 703 triệu USD tính tới thời điểm hiện tại, trung thấp hơn 75% so với Q1 2012 (2,9 tỉ USD).

Trong khi đó, các giao dịch thoái vốn đang hướng tới sự khởi đầu tốt hơn nhờ vào sự đơn phương thoái vốn ra khỏi công ty đầu tư mạo hiểm có trụ sở tại Hoa Kỳ Bessemer Venture Partners bởi Intucell  (Israel)  . Sau khi đầu tư 6 triệu usd hai năm trước, Intucell hiện nay được bán cho Cisco Systems với 475 triệu USD, tăng giá trị thoái vốn lên 70% từ 280 triệu USD trong quý trước đó. Tuy nhiên, con số này vẫn thấp hơn 32% so với cùng kì năm ngoái, thời kì bận rộn hơn với 11 thương vụ thoái vốn đạt giá trị trung bình 63 triệu USD trong quý đầu.

Các giao dịch tại Trung Đông và Châu Phi trong năm 2013 đã trở nên mạnh mẽ trong những lĩnh vực mà trước kia kém năng động nhất, bao gồm lĩnh vực Xây dựng, Bất động sản, Dược Phẩm, Y tế và kĩ thuật sinh học. Các giao dịch thuộc lĩnh vực xây dựng (bao gồm giao dịch mua lại Orascom Construction Industriel trị giá 2,1 tỉ USD của OCI N.V) đạt 2,2 tỉ USD, lớn hơn gấp bốn lần trị giá các giao dịch M&A lĩnh vực xây dựng trong năm 2012 (427 triệu usd). Trong khi đó, với giao dịch sáp nhập trị giá 2,03 tỉ USD lĩnh vực bất động sản, tất cả kết hợp lại đạt 62% thị phần về tổng giá trị giao dịch trong khu vực.

Lĩnh vực Dược, Y tế và Kỹ thuật sinh học là lĩnh vực năng động nhất về số lượng (cùng với lĩnh vực năng lượng, khai khoáng và dịch vụ phụ trợ) với số lượng tăng khoảng 250% và giá trị tăng mạnh mẽ hơn đạt tỉ lệ 640% so với năm 2012. Giá trị giao dịch trung bình trong lĩnh vực này đạt 94 triệu USD, tăng 112% từ giá trị trung bình 44 triệu USD năm 2012.

Các giao dịch mua lại truyền thống tại Israel và Bắc Phi vẫn duy trì sự năng động, xấp xỉ 44% trong tổng số giao dịch tính tới thời điểm hiện tại là của hai quốc gia này.

10 giao dịch hàng đầu trong tháng tại Trung Đông và Châu Phi(13 tháng 2)

Lê Nguyễn (tổng hợp)